Kuantum Dolanıklığı veya Uzaktan Tuhaf Etki Nedir? (Veritasium) | Video
Kuantum dolanıklığı sayesinde ışıktan-daha-hızlı iletişim mümkün mü?
… Fizikçiler tarafından gizli değişkenler şeklinde adlandırılan, gizli bilgi diye bir şey gerçekten var mı? Eğer varsa, Bell eşitsizliklerini ihlal edildiği deneyler, bu gizli değişkenlerin birbirleriyle ışıktan daha hızlı etkileşimlerini -bu nedenle de ‘yerel-olmayan’ özellikte olduklarının düşünülmesini- gerektiriyor.
Diğer taraftan, spinleri ölçüm yapmadan önce göz önünde bulundurmazsanız, bu durumda basitçe gizli değişkenlerin var olmadığını ve spinleri aynı yönde ölçtüğünüz zaman, her zaman zıt sonuçlar elde edeceğinizi, çünkü evrendeki açısal momentumun korunması gerektiğini ileri sürebilirsiniz.
Kuantum dolanıklığının, ışıktan hızlı iletişimi sağlayamayacağı herkes tarafından kabul görmektedir. İki detektörden herhangi birinin, diğerine sinyal gönderebilmek için gerçekleştirebileceği herhangi bir eylem bulunmamaktadır. Öçümlenen sipnler, ölçüm yönünden bağımsız olarak %50 ihtimalle aşağı veya yukarı bulunur.
…
1930’larda, Albert Einstein’ın kuantum mekaniği konusunda çekinceleri vardı. Bunun üzerine ileri sürdüğü düşünce deneyinde, teoriye göre, gelişigüzel bir uzaklıkta olsa da evrende bir noktada olan olay, bir başkasını anında etkileyebiliyordu. Buna “uzaktan etkileyen korkutucu eylem” [veya “uzaktan tuhaf etki”] dedi. Çünkü bu tarz bir olayın saçma olduğunu düşünüyordu. Bu, ışık hızından daha hızlı iletişim demekti ki bu görelilik kuramı ile çelişen bir durumdu.
Şimdi ise bu deneyi yaparak bulduğumuz şey gerçekten “korkutucu” bir olay.
Kuantum dolanıklığı, bugün fizikteki en ilgi çekici başlıklardan biri. Konuyu ilginç hale getiren şey ise, iki parçacığın, birbirlerine keyfi derecede uzak olmalarına rağmen, birbirlerini anında, yani ışık hızından daha hızlı bir şekilde etkileyebiliyor olmaları.
Bu durumu ilginç kılan şey ise, elbette içinde bulunduğumuz uzayda herhangi iki olayın, birbiri üzerinde, ancak aralarındaki uzayın ışık tarafından kat edileceği kadarlık süre sonra etkileri olabileceğini ifade eden görelilik kuramı. Başka bir deyişle, görelilik kuramına göre, içinde bulunduğumuz evrende, nedenselliğe ait bir hız sınırı var. Bu sınır ışık hızı ve kuantum dolanıklığı bunu ihlal ediyor görünüyor.
Veritasium kanalından Derek, bu videosunda kuantum dolaknıklığını, dolanıklığın varlığına işaret eden deneyleri ve bu tür ölçümlerin neden bilgi iletimini sağlayamayacağını açıklıyor.
İyi seyirler…
