haberteknoloji

Uzmanlar nadir hastalıkların teşhisinde yapay zeka kullanmaya hazırlanıyor

Nadir hastalıkların teşhisinde yapay zekânın kullanılmasının süreci büyük ölçüde hızlandırması bekleniyor.

Almanya Marburg Universitesi Hastanesi Teşhisi konulamayan ve Nadir Hastalıklar Bölümü’nde (ZusE) görev yapmaktan olan uzmanlar, IBM tarafından geliştirilen Watson adlı, yapay zeka sistemi ile teşhis süreçlerini hızlandırmayı ve 6000 kişiyi bulan bekleme listesini kısaltmayı planlıyorlar.

Yapay zeka tarihinin içerisinde, tıbbi teşhis uygulamaları önemli bir yer tutuyor. En genel halinde “Klinik karar destek sistemleri“ olarak isimlendirilen sistemlerin kullanımı konusunda yapılan genel bir araştırma, sistemlerin teşhis sürecini %68 oranında iyileştirdiği yönünde. Bunun dışında, daha 1970’ler gibi erken tarihlerde geliştirilen ve doktorların yalnızca sisteme ait bilgi girişlerini yaptığı MYCIN gibi uzman sistemler, insan doktorlar kadar hatta birçok durumda daha doğru teşhisler koyabiliyor.

20161026_ibm_watson_ai_fig01
Watson’un logosu, aynı zamanda Dünya’yı nasıl ele geçireceğinin planı (görsel: Wikipedia)

Bununla birlikte, tıbbi teşhis konusunda uzman sistemlerin yaygın olarak kullanılmamasının nedenleri arasında, sistemlerin akıl yürütmesi için ihtiyacı olan bilgilerin girişinin vakit alması, özellikle eski sistemlerin ağır çalışmaları ve en yalın anlamıyla, insanların makinalara olan güvensizliği gösteriliyor. İlk iki sebep gelişen teknoloji ile anlamsızlaşsa da, insanlar olası bir yanlış teşhis konusunda sorumlu tutulamayacak makinaları tercih etmiyor.

20161026_ibm_watson_ai_fig02
200 milyon sayfalık genel kültür bilgisine sahip birinin yanında ezik hissetmeniz normal (görsel: Wikipedia)

Ancak, özellikle nadir hastalıklarda veya bir kuruldan oluşan doktorların bir arada incelemesi gereken durumlarda, günleri, hatta haftaları alabilecek süreçler, yeni geliştirilen uzman sistemler için saniyeler sürüyor. Bir bilgisayar sisteminin süreçleri hızlandırıp hızlandırmayacağını merak eden Jürgen Schäfer ve Tobias Müller, hastane kayıtları içerisinden son 500 hastanın kayıtlarını IBM uzmanlarına vererek, Watson’ın yorumlayabileceği şekilde veritabanına girişinin yapılması ile bazı denemeler yapmışlar. Denemeler sonucunda, sistemin yalnızca uzmanlar kadar doğru teşhiş koymakla kalmadığı, aynı zamanda da gerekli hasta bilgileri sağlandıktan sonra teşhisin saniyeler içinde gerçekleştiği belirtiliyor.

20161026_ibm_watson_ai_fig03
Var olan her alanda uzman olmak, insanlar için biraz daha güç (görsel: Webpagefx)

Müller, “[Sistem], hastanın çocukluğunda beslemiş olduğu evcil hayvanları dahi hesaba katıyor. Örneğin, açıklanamayan bir mide hastalığı olan bir hastanın, evindeki akvaryumda beslediği salyangozlardan kaptığı tropik bir hastalık olan bilharzioz’a ait teşhisi koyabildi.” diyor.

Müller, cihazdan, kullanıma başlandıktan sonra, henüz keşfedilmemiş hastalıklar da keşfedeceğini düşündüklerini söylüyor.

 

Kaynaklar:

https://en.wikipedia.org/wiki/Clinical_decision_support_system

https://en.wikipedia.org/wiki/Mycin

https://www.newscientist.com/article/2109354-dr-house-goes-digital-as-ibms-watson-diagnoses-rare-diseases/