Nedensel Döngüler (Vsauce3) | Video

 

Nedensel Döngü [İng. causal loop] Wikipedia’da şu şekilde tanımlanmaktadır:

Nedensel döngü, zamanda yolculuk ve uzay-zamanın nedensel yapısı bağlamında, başka bir olayın meydana gelme nedenleri arasında bulunan bir olaya ait nedenler arasında, bu ilk bahsedilen olayın da olmasıdır. Uzay-zamanda var olabilecek bu türden olayların bu nedenle kökenleri belirlenemez. Nedensellik döngüsünün hipotetik bir örneği, kendi geçmişteki haline çarpan bir bilardo topudur: Bilardo topu bir zaman makinasına doğru yuvarlanmaktadır, bu sırada bilardo topunun gelecekteki hali, geçmişteki hali zaman makinasına girmeden önce zaman makinasından çıkar; geçmişteki haline açılı bir şekilde çarparak, onun yönünü değiştirir ve zaman makinasına gelecekteki halinin tam olarak kendisine çarptığı açıyı verecek şekilde girer ve böylece geçmişteki kendisine tam olarak yönünü değiştirmiş olan açıyla çarpar.

[…]

Zamanda geriye doğru yolculuk, geçmişleri kapalı bir döngü oluşturan olaylar, bilgi, kişiler veya nesnelerle ilgili, “nereden geldiği belli olmayan” nedensel döngüler meydana gelmesine izin verir. Bu tür, “kendiliğinden-var-olan” nesneler veya bilgi, çoğu zaman paradoksal olarak ele alınır ve kökeni belli olmayan, nedensel döngü ile bağlantılı nesneler veya bilgi, kimi yazarlar tarafından çizme kayışı paradoksu [İng. bootstrap paradox], bilgi paradoksu veya ontolojik paradoks şeklinde isimlendirilir. Buradaki “çizme kayışı” sözü, “kişinin kendisini, kendi çizme kayışlarından tutarak kaldırması” şeklindeki bir deyişe ve Robert A. Heinlein’a ait zamanda yolculuk öyküsü “Kendi Çizme Kayışlarından” [İng. By His Bootstraps] öyküsüne atıfla kullanılır […]

– Causal Loop, Wikipedia, 01.12.2017’deki haliyle

 

Burada Youtube Vsauce3 kanalı tarafından hazırlanan ve farklı türde zamanda yolculuk türlerine de değinildiği videoyu, Türkçe altyazılarla izleyebilirsiniz.

Heinlein’a ait öykünün çevirisine de buradan ulaşabilirsiniz.

 

İyi seyirler…