bilim

Yaşlanmayı Tedavi Etmek Mümkün mü? (Kurzgesagt) | Video

 

Kurzgesagt ekibi bu videolarında insan ömrünün uzatılması ile ilgili en yeni çalışmaları ve olası sonuçlarını inceliyor.

 

İyi seyirler…

 

-oo-

 

Sağlık hayatta sahip olduğumuz en değerli şeydir, fakat genellikle bunu sağlığımızı kaybedene kadar unutuyoruz. Her zamankinden daha uzun yaşıyoruz , ki bu harika ama bunun öngörülemeyen bir yan etkisi de hayatımızın gittikçe daha uzun bir süresini hasta olarak geçiriyoruz.

Yaşlanmak şuan için daha uzun bir süre acı içinde geçirmek demek. Bu yüzden bilim adamları tıp camiasının dikkatini yaşam süresini arttırmaktan çok sağlık süresini eniyilemeye çalışıyor; hayatımızın hastalıksız geçirdiğimiz kısmını. Bunu yapabilmek için neredeyse bedensel tüm arızalarımızın kaynağı olan, yaşlanmanın kendisine saldırmamız gerekiyor.

Yaşlanma bilimi son yıllarda çoğu insanın haberi olmadan muazzam gelişme gösterdi. Ve yakın zamanda insan deneyleri başlayacak. Şimdi ise şu anda hayatta olan insanlara bile yararı dokunabilecek 3 örneğe değinelim.

 

1. Yaşlanan Hücreler

Her hücrenin bir son kullanma tarihi vardır. Her bir bölünme sırasında, kromozomlar kopyalanır. Kopyalama sürecininden dolayı kromozomlar her bölünmede ucundan ufak bir kısmını kaybeder.

Bunun çok kötü sonuçları olabileceğinden dolayı, koruma amaçlı telomer denen uzantılara sahibiz. Sanki ayakkabı bağının sert ucu gibi davranırlar fakat her bölünmede biraz daha küçülürler. Bazı hücreler, belli sayıda bölünme sonrası telomerlerin tamamını kaybederler, ve hücre zombileşir. Yaşlanmış hücrelerin bir yere gitmez ve ölmezler. Sen yaşlandıkça vücudunda birikirler. Etrafındaki dokulara zarar verirler ve yaşlılık ile birlikte gelen diyabet ve böbrek yetmezliği gibi bir çok hastalıkla ilişkilidir.

Peki ya onları öldürebilsek ne olur?

Bilim insanları genetik mühendislik ile ürettiği farelere diledikleri zaman yaşlanmış hücreleri öldürme özelliği kazandırdı. Yaşlanmış hücresi olmayan yaşlı fareler daha hareketli, kalp ve böbrekleri daha iyi çalışıyordu ve kansere daha az yatkınlardı. Genel olarak ortalamadan %30 daha fazla ve sağlıklı oldukları gözlemlendi.

İnsan içinde her hücrenin genetiği ile oynayamayacağımıza göre, yaşlanmış hücrelerden kurtulmanın başka yolunu bulmak gerekiyor. Ancak sağlıklı hücrelere zarar vermeden nasıl onları öldürebiliriz?

Vücuttaki hücrelerin çoğu zarar gördüğü zaman belirlenmiş bir şekilde intihar eder. Ancak yaşlanmış hücreler etmez. Görünen o ki ölüm emrini ileten proteinden yeterince üretemiyorlar. Bundan dolayı 2016 yılında ki bir çalışmada, farelere bu protein enjekte edildi. Bu yöntem ile yaşlanmış hücrelerin %80’i ölürken sağlıklı hücrelere hiç zarar gelmedi. Tedavi edilmiş fareler genel olarak daha sağlıklı oldular ve hatta kayıp kılları bile tekrardan uzadı.

Sonuç olarak, bir çok şirket yaşlanmış hücre tedavisi yapmaya çalışıyor ve insan üstündeki deneyler yakın zamanda başlayacak.

 

2. NAD+

Hücreler yüz milyonlarca parçadan oluşuyor. Bu parçalar: yapıtaşları, makineler, mesajlar ve reaksiyon gerçekleştiren katalizörler. Bütün parçalar düzenli olarak yok edilmesi, silinmesi ve yeniden yapılandırılması gerekiyor. Yaşlandıkça bu süreç daha etkisiz ve dolayısıyla da daha keşmekeş hal kazanır ya da daha yavaş hareket eder. Hatta bazen gereken miktarda üretilmezler.

Bu parçalardan bir tanesi de NAD+’tır. Kendimize iyi bakmamızı söyleyen yardımcı enzim. 50 yaşında 20 yaşındaki halimizin sahip olduğunun yarısını bulundururuz. Kıtlığı ise cilt kanserinden Alzeihmer’a, kalp ve damar rahatsızlıklara ve nöral hastalıklara kadar pek çok hastalıkla bağlantılı.

Ancak NAD+ vücuda giriş yapamaz yani hap olarak alamayız (çok büyükler). Ancak bilim insanları içerde NAD+’a dönüştürülebilen ve hücrelere girebilen daha esnek bir madde fark etti. 2016’da fareler üzerinde ki deneyler bize deri beyin ve kas hücrelerinde artış gösterdi. Gençleşmişlerdi, DNA onarım oranı artmış ve ömürleri kısa süreli uzamıştı.

Bu NASA’nın bile ilgisini çekti. NASA bunu Mars görevine gidicek olan astronotların uzayda ki radyasyonun DNA üzerinde ki negatif etkilerini giderebilmek için kullanmak istiyorlar. Şu an ise insan deneylerini planlıyorlar. Ancak her hangi bir yorum yapmak için daha çok erken.

Ancak NAD+ ilk yaşlanma karşıtı hapı olmak için ciddi bir aday.

 

3. Kök Hücreler

Kök hücreler vücudun değişik yerlerinde konumlanmış kendilerini kopyalayan ve genç hücre akışı sağlayan kılavuz gibidirler. Ancak biz yaşlandıkça onlar azalır bundan ötürü bizde çökeriz; yeni parçalar olmaksızın, insan vücudu bozulur.

Bilim insanları fareler beyin hücrelerinde ki kök hücrelerini kaybettikçe hastalık oluştuğunu gözlemledi. Onlarda bebek farelerden alınan kök hücrelerini yaşlı farelerin beyinlerine enjekte ettiler; tam olarak beyinde ki hipotalamusa, yani vücut fonksiyonlarını kontrol eden bölüme. Yeni kök hücreleri yaşlı beyin hücrelerini gizlice micro RNA’lar ile düzenleyerek canlandırdı. 4 ay sonra, tedavi gören fareler görmeyenlere göre daha iyi beyin ve kaslar fonksiyonuna sahipken %10 daha fazla yaşadılar.

Bir başka çalışmada kök hücrelerini embrio farelerden alarak yaşlıca farelerin direk olarak kalbine enjekte etti. Sonuç olarak, kalp çalışması gelişti, %20 oranı daha fazla egzersiz yapabildiler ve garip bir şekilde vücutlarında daha hızı kıl uzaması gerçekleşti.

 

Çıkarımlar – Sonuçlar

Bütün bunların ışığında yaşlanmanın çözümü tek bir sihirli nokta olmadığını biliyoruz. Tedavi bir dizi karmaşık işlem ve süreç gerektiriyor. Birikmiş çöpümüzü yaşlanmış hücreleri öldürerek kurtulabilir, yeni kök hücreler vererek aradaki açığı kapatabilir ve dışarıdan destek ile metabolizma ve vücut düzenlemesi yapabiliriz.

Ancak bu videoda dikkat edilmesi gereken bir nokta var. Yapılan çalışmalar en nihayetinde fareler üzerindeydi. İnsanlar üzerinde aynı etki görüleceğinin her hangi bir garantisi bulunmamaktadır. Tam olarak nasıl insan yaşam süresini geliştirebileceğimizi öğrenmek için, insan üstünde deneylere ihtiyaç var.

Burada yapılan araştırmaların yalnızca çok ufak bir bölümüne değindik. Ömür üzerine çalışmalar daha fazla ilgi ve maddi destek gerektiriyor. Bu destek bulunabilirse acı çekmeden bir yaşlılık dönemi geçirebiliriz

Eğer araştırmalara destek olmak istiyorsan lifespan.io’ya giderek destek olabilirsiniz. Bu, ömür üzerine yapılan araştırmaları destekleyen bir topluluk. Onlar hakkında daha fazla bilgi edinmek için bloglarını ve facebook sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.

 

-oOo-