Tavuk mu Yumurtadan Çıkar Yoksa Yumurta mı Tavuktan? (AsapScience) | Video

 

AsapScience’ın bu videosunda insanlık kadar eski (ya da en azından evcil tavukluk kadar eski) bir sorunun cevabı aranıyor: Tavuk mu yumurtadan çıkmıştır, yoksa yumurta mı tavuktan? Bakalım güncel bilimsel veriler bize bu konuda neler anlatıyor.

 

İyi seyirler…

 

-oo-

 

Bu soru, Antik Yunan’dan 21. yüzyıla kadar, insanlığın aklını en çok karıştıran sorulardan biridir. Ve hâlâ da cevabı öğrenmek için can atıyoruz. Hangisi daha önce geldi? Yumurta mı yoksa tavuk mu?

Soruyu basit mantıkla düşünecek olursak, aslında kolay. Kuluçkaya yatan hayvanlar, tavuklar var olmadan çok önce varlardı, yani mantıken yumurta tavuktan önce vardı.

Fakat, soruyu “tavuk yumurtası mı tavuktan çıktı; yoksa tavuk mu yumurtasından çıktı?” diye sorunca döngüsel bir sebep-sonuç ilişkisine değinmiş oluyoruz. Eğer ilk olarak tavuk yumurtadan çıktıysa, yumurta nereden geldi? Olsa olsa başka bir tavuktandır. Ama o tavuğun da bir yumurtadan çıkmış olması gerekmez mi? Öyleyse, hangisi daha önce var oldu?

Bir tarafta, tavuk diyenler var.

Araştırmalar gösteriyor ki, tavuk yumurtasının oluşumunda esas olan protein, diğer adıyla OV-17, yalnızca tavuk rahminde bulunuyor. OV-17 olmadan yumurta kabuğunun oluşması imkansız. Yani teknik açıdan, tavuk olmadan, tavuk yumurtası elde edemezsiniz. Ancak, her şeyin ötesinde, bu tamamen tavuk yumurtasını nasıl tanımladığımıza bağlı. Tavuk yumurtası, tavuktan çıkan bir yumurta mı? Yoksa, içinde tavuk olan bir yumurta mı? Şurası kesin, OV-17’yi üreten tavuk bir yerden gelmek zorunda. Fakat ya bir fil, içinden aslan çıkan bir yumurta verseydi, bu bir fil yumurtası mi olurdu yoksa aslan yumurtası mı?

Bu da bizi sorunun diğer cevabına götürüyor, yani yumurta diyenler.

Üreme sırasında, iki organizma genetik bilgilerini DNA olarak iletir. Fakat, DNA’nın kopyalanarak çoğaltılması sırasında bilgiler hiçbir zaman 100% aynı kalmaz. Çoğunlukla, üreme ile oluşan yeni organizma açısından küçük değişiklikler içerir. DNA’daki bu küçük şekil değişiklikleri, binlerce nesil boyunca, yeni canlı türlerinin ortaya çıkmasına yol açar. Bu genetik değişikliklerin, “zigot” yani ilk hücrede meydana gelmesi gerekir. Yani, tavuğa çok benzeyen bir canlı (diyelim ki ata-tavuk) başka bir ata-tavuk ile çiftleşmiş ve yeni DNA’daki küçük değişiklik sayesinde, ortaya, yumurta içinde büyüyen normal bir tavuk çıkmıştır.

Yani yumurta mı ilkti?

“İlk tavuk geldi” diyenler, bunun ata-tavuk yumurtası içinde büyümüş bir tavuk olduğunu iddia edebilirler. Fakat yeni canlı türleri hiçbir zaman tek bir genetik değişiklik sonucunda ortaya çıkmazlar. Biz insanlar, tüm yaratıkları değişik kategorilere ayırarak sınıflandırıyor olsak bile, bu durum içinde bulunduğumuz şartları yansıtır, milyonlarca yıl önce var olan durumu değil.

Evrim süreci o kadar kademelidir ki, tek bir ata-tavuk çoğalması ile gelen değişiklik, yeni bir tür olarak açıklanamaz. Bu durum, köpeklerin kurtlardan evrimleşerek günümüze gelmesine benzetilebilir. İnsanlar kurtları evcilleştirdikçe, köpek ırkı var olmuş ve çeşitlenmiştir. Hiçbir zaman bir kurt bir köpek doğurmamıştır. İnsanlardan korkmamak ya da saldırgan olmamak gibi bazı özellikler nesiller boyunca sürekli seçilegeldigi için, bu davranış biçimleri zamanla genetik koda yerleşerek, türler arası ve dolayısıyla davranış eğilimleri arası farklılık yaratmıştır.

Peki bu bizi nereye getiriyor? İki farklı senaryodan bahsetmek mümkün. Çok eski çağlarda yumurtlama kabiliyeti olan bazı canlılar, kademeli olarak ata-tavuk ve sonra da ata-tavuk yumurtaları yarattılar. Bu yumurtaların birinde, selektif avantaja sahip olan bir DNA değişikliği oldu. Böylelikle ilk tavuk var oldu ve ilk tavuk yumurtalarını var etti. Bu durumda, teknik olarak tavuk ilktir.

Ya da ikinci senaryoya gore, bir ata-tavuk, bizim normal tavuk yumurtası dediğimiz şeyin içinde büyümüş bir tavuğa hayat verdi. Bu açıdan bakınca, ilk yumurta ortaya çıkmış oldu. Bu da bizi yine ayn tanım sorusuna geri getirmiş oluyor: Peki tavuk yumurtası nedir?

Aslında bu oldukça anlamsız bir soru, fakat günün sonunda herkesin üzerinde anlaştığı tek seçenek. İster normal tavuk yumurtası deyin, ister ata-tavuk yumurtası, ilk normal tavuk bir yumurtadan çıktı. Başka bir deyişle, tavuk yumurtadan çıktı.

İlk önce yumurta vardı…

 

-oOo-